Krytyka badań Reinhart i Rogoffa pokazuje największą zaletę nauki

Anglojęzyczne media biznesowe i anglojęzyczna blogosfera ekonomiczna od wtorku żyją krytyką bardzo znanych badań makroekonomicznych Reinhart i Rogoffa (dalej: R&R), Growth in a Time of Debt z 2010 roku, w których autorzy argumentowali, że wysoki dług publiczny (jako odsetek PKB) i niski wzrost gospodarczy są ze sobą powiązane a związek ten jest szczególnie widoczny po przekroczeniu przez dług granicy 90% PKB.

Badania te wykorzystywano w wielu dyskusjach ekonomicznych i politycznych jako argument na rzecz przeprowadzenia cięć budżetowych w celu obniżenia poziomu długu publicznego. Warto przy tym zaznaczyć, że w dyskusjach politycznych z reguły wyciągano kompletnie nieuprawniony wniosek z badań R&R sugerując, że wysoki dług publiczny JEST PRZYCZYNĄ niskiego wzrostu gospodarczego. Badania R&R nie zawierały takiej hipotezy choć sami autorzy badań w tekstach publicystycznych takiego argumentu używali.

We wtorek opublikowano badania Herndona, Asha i Polina (dalej: HAP), które podważyły wyniki badań R&R. Konkretnie autorzy krytycznych badań pokazali, że po wyeliminowani błędów z badań R&R postulowana przez nich średnia zmiana PKB dla państw z długiem publicznym powyżej 90% PKB w badanej przez nich grupie państw i okresie wynosi nie -0,1% lecz 2,2%.

R&R popełnili zdaniem HAP trzy podstawowe błędy:

• zrobili prosty błąd w Excelu – nie przeciągnęli formuły na wszystkie wiersze w kolumnie i pominęli część państw przy obliczaniu średniej
• odrzucili bez wyraźnego powodu część dostępnych danych (na przykład dla Nowej Zelandii z pięciu lat, które spędziła w grupie państw z wysokim, powyżej 90% PKB, długiem wybrali jeden rok ze spadkiem PKB na poziomie -7,6 podczas gdy średnia dla wszystkich pięciu lat to 2,6%
• stosowali kontrowersyjny system ważenia – dane dla poszczególnych państw ważyli jednakowo niezależnie od tego ile lat państwa w danej kategorii (średnia dla Wielkiej Brytanii, która w kategorii państw z dużym wysokim długiem spędziła 19 lat miała taką samą siłę jak średnia dla Nowej Zelandii, która według R&R w kategorii tej spędziła jeden rok)

Po uwzględnieniu tych błędów okazało się, że przeciętna zmiana PKB nie spada z 2,8% dla państw z długiem publicznym od 60% do 90% PKB do -0,1% dla państw z długiem publicznym powyżej 90% PKB, lecz spada z 3,2% na 2,2% a wielkość tego spadku nie jest statystycznie istotna. W badaniu, HAP, nie znaleźli także potwierdzenia, że poziom zadłużenia na poziomie 90% PKB jest punktem przełomowym.

Nie opisywałem na swoim blogu badań R&R ponieważ uznałem, że niewiele wnoszą do dyskusji o długu publicznym. R&R zignorowali bowiem najbardziej istotny problem – czy to wysoki dług powoduje niski wzrost gospodarczy czy wręcz przeciwnie to niski wzrost gospodarczy (albo recesja) powoduje wysokie zadłużenie. W gruncie rzeczy możemy sobie wyobrazić sytuację, w której trzeci czynnik, na przykład starzenie się społeczeństwa, kurczenie się siły roboczej i wzrost liczebności populacji emerytów, powoduje zarówno niski wzrost gospodarczy jak i wysokie zadłużenie.

Dlatego w kontekście badań R&R i krytyki tych badań przez HAP chciałem zwrócić uwagę na coś innego. Reinhart i Rogoff to para bardzo utytułowanych ekonomistów z bardzo prestiżowego uniwersytetu (Harvard), mających w swoim życiorysie wiele osiągnięć (Rogoff jest szachowym arcymistrzem) i wiele odpowiedzialnych stanowisk.

Wiecie kto odkrył błąd w ich badaniu?

28-letni uczestnik studiów doktoranckich na University of Massachusetts.

W ramach zajęć z ekonometrii Herndon miał za zadanie powtórzyć badania R&R. Nie był w stanie osiągnąć tych samych rezultatów co autorzy i za namową swoich akademickich opiekunów (współautorów artykułu) zwrócił się do R&R o udostępnienie bazy danych. Ci nie odmówili i w czasie analizy oryginalnej bazy danych HAP odkryli błędy i kontrowersyjne techniki badawcze stosowane przez R&R.

Od dwóch dni praktycznie całe środowisko akademickie i cały świat finansów zajmują się artykułem HAP i odpowiedziami R&R na ten artykuł (tutaj pierwsza reakcja).

Z przedstawionej historii można wyciągnąć wiele cennych wniosków o ograniczeniach współczesnej nauki, w tym makroekonomii i o tym jak można zwiększyć efektywność Akademii. Oczywiście, jest to także kolejne przypomnienie o ograniczonej użyteczności badań empirycznych w makroekonomii.

Z mojego punktu widzenia, historia artykułu R&R i krytycznego artykułu HAP pokazuje coś znaczenie ważniejszego – Akademia czy nauka dysponuje mechanizmem auto-korekcyjnym. Nie jest on doskonały. W przypadku tak popularnych badań jak R&R proces trwał trzy lata.

Rzecz w tym, że mechanizm istnieje. Doktorant z Excelem może sprawdzić i sfalsyfikować rezultaty badań pary utytułowanych naukowców.

Na tym polega przewaga metody naukowej nad wszelkimi alternatywnymi systemami gromadzenia wiedzy. Gdy ktoś powie, że z dostępnych danych X można wyciągnąć wniosek Y to hipotezę tę można zweryfikować.